فیلم | روش‌های تدبر در قرآن / مثالی برای بیان موضوعی خاص با ارائه حکمی عام
در آیه سوم سوره مبارکه زمر خداوند متعال پس از اینکه مصداقی خاص در مورد دروغگویی کفار بیان می‌فرماید، حکمی عام و کلی برای عموم مردم درباره دروغگویی مطرح کرده است.
به گزارش ایکنا، اسماعیل عاکفی، پژوهشگر علوم قرآنی، در هفدهمین جلسه روش‌های تدبر در قرآن به بیان یکی دیگر از روش‌های تدبر در قرآن پرداخت که متن و فیلم آن در ذیل آمده است؛
«بسم‌الله الرحمن الرحیم
سلام علیکم
طی جلسات گذشته به بحث تدبر در قرآن کریم پرداختیم و سعی کردیم تا بعضی از روش‌های تدبر در آیات الهی را نیز مد نظر قرار دهیم.
زمانی ما یک موضوع ویژه و کوچک را مطرح می‌کنیم، سپس، یک عنوان کلی را برای آن بیان می‌کنیم. البته پیش از این نیز درباره این موارد صحبت کرده‌ایم و دوباره نیز قصد داریم در رابطه با آن بحث کنیم تا این موضوع به خوبی برای علاقه‌مندان تفهیم شود. این امر بدان معنا است که یک حکم کلی را برای یک مورد خاص بیان می‌کنیم.
برای مثال خداوند متعال در آیه سوم سوره مبارکه زمر می‌فرماید: «أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فِي مَا هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّارٌ؛ آگاه باشيد آئين پاك از آن خداست و كسانى كه به جاى او دوستانى براى خود گرفته اند (به اين بهانه كه) ما آن‌ها را جز براى اينكه ما را هر چه بيشتر به خدا نزديك گردانند، نمیپرستيم، البته خدا ميان آنان درباره آنچه كه بر سر آن اختلاف دارند، داورى خواهد كرد در حقيقت خدا آن كسى را كه دروغپرداز ناسپاس است، هدايت نمىكند.»
افراد ممکن است به اشکال مختلف دروغ گفته و کفر بورزند. در این آیه یک نمونه از دروغگویی کفار مطرح شده و آن نمونه نیز این است که کفار گفته‌اند که ما به این دلیل بت‌ها را می‌پرستیم که آن‌ها ما را به خدا نزدیک می‌کنند؛ در صورتی که واقعا اینطور نبود و این کافران بت‌ها را به خاطر خود بت‌ها می‌پرستیدند.
در این آیه با یک نمونه دروغ مواجه بودیم، اما خداوند متعال تنها به این افراد و این کفار بسنده نکرده و در این رابطه یک حکم کلی صادر کرده و فرموده است که خدا هیچ دروغگوی کفرپیشه‌ای را هدایت نمی‌کند.
همچنین، در متن این آیه، یک ذکر عام بعد از ذکری خاص بیان شده و در رابطه با این ذکر خاص، یک حکم عام مطرح شده؛ در صورتی که مصداق آن یک مورد خاص بوده است. در حقیقت خداوند متعال با طرح این مورد خاص، درسی به ما داده است که هرکسی که دروغ بگوید و حق را بپوشاند، از هدایت خدا به دور است.
در این آیه از سوره مبارکه زمر دو تکنیک(روش) دیگر نیز وجود دارد که در جلسات آینده بدان می‌پردازیم».
مباحث روش‌های تدبر در قرآن با تدریس اسماعیل عاکفی، مدرس و پژوهشگر قرآنی، به همت ایکنا و با همکاری استودیو مبین جهاددانشگاهی روزهای یکشنبه و پنجشنبه منتشر می‌شود.
انتهای پیام
